Czasy w hiszpańskim

W tym wpisie przedstawię Ci czasy w hiszpańskim od prostych do bardziej zaawansowanych. Gramatyka, choć często kojarzona z jakimś nudnym i bezsensownym zadaniem, może być porywająca i ciekawa. Jak rebus czy zagadka! Bez znajomości hiszpańskich czasów nie dogadasz się precyzyjnie z Hiszpanem, Argentyńczykiem, Boliwijczykiem, Meksykańczykiem… z ponad 500 milionami osób na świecie 🙂

Gramatykę da się uprościć, tak samo jak hiszpańskie czasy.

Zwykle chcemy o czymś opowiedzieć co dzieje się w tym momencie – odnosimy się wtedy do teraźniejszości. Możemy wspominać coś z dawnych czasów, lub mniej dawnych, ale już jednak w przeszłości, albo wybiegać myślami czy planami w przód – wtedy mamy do czynienia z czasami (lub wyrażeniami odnoszącymi się do) przyszłości.

Podstawy czasów gramatycznych

Czasy gramatyczne to sposób, w jaki język wyraża moment, w którym coś się dzieje – czy to w przeszłości, teraźniejszości, czy przyszłości. Każdy czas posiada swoje charakterystyczne zakończenia, które są dostosowywane do osoby gramatycznej (ja, ty, on/ona, my, wy, oni/one).

Warto wprowadzić rozróżnienie między czasami a trybami.

Czym jest czas a czym tryb?

Czasy

Czasy gramatyczne w języku hiszpańskim opisują, kiedy akcja ma miejsce. Wyróżnia się czasy teraźniejsze (presente), przeszłe (pretérito) i przyszłe (futuro), a każdy z tych czasów ma swoje odmiany i niuance, których nauka przybliża nas do płynnego posługiwania się językiem.

Czasów jest całkiem sporo, opis czasów z poziomu początkującego znajdziesz w naszej gramatycznej układance – Grambox. Klikając na poszczególne czasy, otworzy Ci się opis danego zagadnienia. Pamiętaj, możesz śmiało z tego korzystać, są to darmowe materiały do nauki hiszpańskiego!

Tryby

Dodatkowo mamy jeszcze w hiszpańskim tyrby: indicativo, subjuntivo, imperativo i condicional. Czasy więc nie tylko wyrażają kiedy dokładnie coś się działo, ale też w jaki sposób. Tryby w języku hiszpańskim to nie tylko gramatyczne zasady – to także okienka w murze, przez które widzimy emocje, możliwości, a czasami nawet obowiązki.

1. Tryb oznajmujący (El modo indicativo)
Kiedy rozmawiamy o rzeczywistości, faktach czy konkretach, tryb oznajmujący jest naszym najlepszym przyjacielem. W tym trybie opowiadamy o tym, co się wydarzyło, dzieje się lub wydarzy. Wyobraźcie sobie, że jesteście reporterami własnej życiowej relacji – tryb oznajmujący to Wasz główny narzędziowy pasek. Oto przykłady:

– Yo hablo español. (Mówię po hiszpańsku.)
– Ella comió una manzana. (Ona zjadła jabłko.)
– Nosotros viviremos en Barcelona. (Będziemy mieszkać w Barcelonie.)

Zwróćcie uwagę na to, jak proste zdanie potrafi dostarczyć tyle informacji. Czy to nie fascynujące?

2. Tryb warunkowy (El modo condicional)
A co z sytuacjami mniej pewnymi? Marzeniami, możliwościami? Tu z pomocą przychodzi tryb warunkowy. Używamy go, gdy mówimy o czymś, co mogłoby się zdarzyć pod pewnymi warunkami. Warunkowy jest jak szept rozważań – kiedy mówimy „co by było, gdyby…”:

– Me gustaría aprender español. (Chciałbym nauczyć się hiszpańskiego.)
– Comería una manzana, si tuviera hambre. (Zjadłbym jabłko, gdybym był głodny.)
– Viviríamos en Barcelona, si pudiéramos. (Żylibyśmy w Barcelonie, gdybyśmy mogli.)

Czy czujecie, jak tryb warunkowy otwiera przed Wami przestrzeń do marzeń?

3. Tryb rozkazujący (El modo imperativo)
To tryb, który przekazuje nasze życzenia i prośby. Używamy trybu rozkazującego, kiedy chcemy, by ktoś coś zrobił (lub czegoś nie zrobił). Tryb rozkazujący może być zarówno łagodnym pchnięciem, jak i mocnym nakazem. Spójrzcie:

– ¡Habla español conmigo! (Mów po hiszpańsku ze mną!)
– No comas tantas manzanas. (Nie jedz tyle jabłek.)
– ¡Vivamos la vida al máximo! (Żyjmy życiem na pełnej!)

Zauważcie, jak energetycznie brzmią te zdania. Tryb rozkazujący przekazuje naszą wolę, nasze intencje.

4. Tryb „łączący” (El modo subjuntivo)

Subjuntivo spędza sen z powiek uczniom już od poziomu A2. Tryb łączący, którego nie mamy bezpośrednio w języku polskim. Ten tryb łączący, przewija się przez cały język hiszpański, niosąc ze sobą nutkę subiektywności, wątpliwości, życzeń, emocji, czy możliwości. To sposób myślenia, wyrażania się, który pozwala nam rozmówcą bawić się odcieniami znaczeń, niewypowiedzianymi pragnieniami, czy niedookreślonymi możliwościami. W tym trybie chodzi o to, czego nie można dotknąć, co nie jest pewne czy rzeczywiste, ale co ważne, jest częścią naszej komunikacji. Używamy go do wyrażania pewnych emocji, wątpliwości czy niepewności, po niektórych wyrażeniach czy spójnikach.

Oto przykłady:

– Me alegro de que tengas un nuevo trabajo. (Cieszę się, że masz nową pracę.)
– Dudo que él venga hoy. (Wątpię, że on przyjdzie dzisiaj.)
– Estudia mucho para que apruebes el examen. (Ucz się dużo, żebyś zdał egzamin.)
– Es posible que llueva. (Możliwe, że będzie padać.)
– Buscamos a alguien que hable español. (Szukamy kogoś, kto mówi po hiszpańsku.)