Imperativo – tryb rozkazujący
Czym jest imperativo (tryb rozkazujący) i na co mi on?
Trybu rozkazującego używamy do wydawani rozkazów lub poleceń. Zwykle rozkazując zwracamy się do kogoś, nie do siebie, stąd formy gramatyczne są tylko dla niektórych osób. Możemy odmienić czasownik tylko w formie: tú, usted, nosotros, vosotros, ustedes. Rozkazu nie możemy (gramatycznie) zwrócić do siebie.
Odmiana trybu rozkazującego (twierdzącego – imperativo afirmativo)
Aby odmienić czasownik w trybie rozkazującym musimy znać odmianę w czasie teraźniejszym. Czyli bez podstaw i zrozumienia nieregularności w czasie presente de indicativo nie jesteśmy w stanie stworzyć poprawnie wszystkich odmian w trybie rozkazującym.
Hiszpański tryb rozkazujący twierdzący zachowuje się inaczej niż przeczący, tzn. gramatycznie inaczej odmieniamy polecenia (tryb rozkazujący twierdzący, imperativo afirmativo), a inaczej zakazy (tryb rozkazujący przeczący, imperativo negativo).
Odmiana czasownika w trybie rozkazującym krok po kroku:
- Bezokolicznik odmień w odpowiedniej osobie w czasie teraźniejszym (presente de indicativo)
- Odetnij końcówkę czasu teraźniejszego
- Dodaj końcówkę dla odpowiedniej osoby trybu rozkazującego
Końcówki trybu rozkazującego twierdzącego (imperativo afirmativo)
| I – AR | II – ER | III – IR | |
| TRABAJ-AR | COM-ER | VIV-IR | |
| yo | – | – | – |
| tú | trabaj-a | com-e | viv-e |
| usted | trabaj-e | com-a | viv-a |
| nosotros | trabaj-emos | com-amos | viv-amos |
| vosotros | trabaj-ad | com-ed | viv-id |
| ustedes | trabaj-en | com-an | viv-an |
Zamiast odmiany czasownika dla nostoros możemy również zastosować konstrukcję
VAMOS A…
Vamos a jugar. (Pograjmy)
Vamos a limpiar la casa. (Posprzątajmy dom)
Czasowniki częściowo nieregularne w trybie rozkazującym twierdzącym
Czasowniki nieregularne w czasie teraźniejszym, również zachowują swoją nieregularność w tej samej osobie w trybie rozkazującym.
Odmiana nieregularna czasu teraźniejszego ➡
| PENSAR | |
| yo | piens-o |
| tú | piens-as |
| él, ella, usted | piens-a |
| nosotros | pens-amos |
| vosotros | pens-áis |
| ellos, ellas, ustedes | piens-an |
Tryb rozkazujący twierdzący
| PENSAR | |
| yo | – |
| tú | piens-a |
| usted | piens-e |
| nosotros | pens-emos |
| vosotros | pens-ad |
| ustedes | piens-en |
Odmiana nieregularna czasu teraźniejszego ➡
| VOLVER | |
| yo | vuel-o |
| tú | vuel-es |
| él, ella, usted | vuelv-e |
| nosotros | volv-emos |
| vosotros | volv-éis |
| ellos, ellas, ustedes | vuel-en |
Tryb rozkazujący twierdzący
| VOLVER | |
| yo | – |
| tú | vuel-e |
| usted | vuel-a |
| nosotros | volv-amos |
| vosotros | volv-ed |
| ustedes | vuel-an |
Czasowniki nieregularne trybu rozkazującego twierdzącego
| SER | HACER | PONER | IR | DECIR | VENIR | |
| yo | – | – | – | – | – | – |
| tú | sé | haz | pon | ve | di | ven |
| usted | sea | haga | ponga | vaya | diga | venga |
| nosotros | seamos | hagamos | pongamos | vayamos, vamos | digamos | vengamos |
| vosotros | sed | haced | poned | id | decid | venid |
| ustedes | sean | hagan | pongan | vayan | digan | vengan |
Pamiętaj, że w hiszpańskim trybie rozkazującym jest rozróżnienie czy „rozkazujemy” czy „zabraniamy”. Jeśli chcemy powiedzieć, żeby ktoś coś zrobił interesują nas końcówki z odmiany dla trybu rozkazującego twierdzącego (imperativo afirmativo), a jeśli mu zabraniamy czegoś zrobić, nie chcemy, żeby to robił, musimy już inaczej odmienić nasz czasownik i zastosować końcówki z trybu rozkazującego przeczącego, imperativo negativo)
Zrób to! – imperativo afirmativo
Nie rób tego! – imperativo negativo
