Czasowniki modalne w hiszpańskim

Czasowniki modalne (verbos modales) są to takie czasowniki, które modyfikują główny czasownik zdania i dodają do niego znaczenie mówiąc np. o konieczności, możliwości, zdolności, czy obowiązku.

Te niewielkie słówka, tak istotne dla płynności i wyrażenia woli, zdolności, możliwości czy obowiązku, są fundamentem komunikacji w każdym języku, w tym także w hiszpańskim.

Pamiętajcie, że czasowniki modalne są kluczowe dla zrozumienia kontekstów w różnych sytuacjach komunikacyjnych.

W języku hiszpańskim, niektóre z podstawowych czasowników modalnych to:

• poder
• saber
• querer
• deber

W hiszpańskim istnieje również kilka praktycznych konstrukcji, m.in. tener que (musieć), czy gustar (lubić).

Po poznaniu zasad używania jednego czasownika modalnego łatwiej jest poznawać wszystkie kolejne. Późniejsze już będą bardziej intuicyjne do nauczenia się, bo sposób stosowania ich jest bardzo podobny.

Poder – móc

Czasownik „poder” określa możliwość wykonania czynności. Oto przykład:

– Puedo hablar español. (Mogę mówić po hiszpańsku.)

Czasownik PODER zostaje w zdaniu odmieniony, w zależności od osoby (np. yo puedo, enosotros podemos), natomiast wyrażenie tego CO nam wolno, już zostaje wyrażone bezokolicznikiem! W hiszpańskim prawie nie występują dwa czasowniki obok siebie odmienione. Zwykle drugi czasownik zostaje w formie bezokolicznika.

Konstrukcja z PODER wygląda następująco:

PODER (odmienione przez konkretną osobę) + bezokolicznik

Pamiętaj jednak, że sam czasownik „poder” zmienia się w odniesieniu do kogo jest używany:

– Yo puedo (ja mogę)
– Tú puedes (ty możesz)
– Él/Ella/Usted puede (on/ona/Pan/Pani może)
– Nosotros/Nosotras podemos (my możemy)
– Vosotros/Vosotras podéis (wy możecie – forma używana w Hiszpanii)
– Ellos/Ellas/Ustedes pueden (oni/one/Państwo mogą)

Przykłądy:

¿Puedo usar tu bolígrafo? – Czy mogę użyć twojego długopisu?
Ellos pueden hablar español e inglés. – Oni mogą mówić po hiszpańsku i angielsku.

Saber – potrafić

Ostatni z głównych czasowników modalnych, „saber”, odnosi się do zdolności umysłowej lub faktycznego umiejętności zrobienia czegoś. Na przykład:

– Sé tocar la guitarra. (Umiem grać na gitarze.)

I znów stosujemy zasadę odmiany tylko czasownika „saber” i pozostawienie tego Co potrafimy robić w formie bezokolicznika.

SABER (odmienione przez osobę) + bezokolicznik

Jak odmieniamy „saber”?

– Yo sé (ja wiem/umiem)
– Tú sabes (ty wiesz/umiesz)
– Él/Ella/Usted sabe (on/ona/Pan/Pani wie/umi)
– Nosotros/Nosotras sabemos (my wiemy/umiemy)
– Vosotros/Vosotras sabéis (wy wiecie/umiecie)
– Ellos/Ellas/Ustedes saben (oni/one/Państwo wiedzą/umieją)

Przykłady:

Yo sé hablar español. – Umiem mówić po hiszpańsku.
Ella sabe conducir un coche. – Ona umie prowadzić samochód.

Querer – chcieć

„Querer” wyraża pragnienie lub chęć zrobienia czegoś. Na przykład:

– Quiero aprender español. (Chcę się nauczyć hiszpańskiego.)

Podobnie jak inne czasowniki modalne, czasownik querer odmienia się przez osoby, jednak wyrażenie tego, co pragniemy zrobić już pozostaje w bezokoliczniku (czyli nie ulega żadnej zamianie, zostaje w nieodmiennej formie z zakończeniem -ar, -er,- ir lub w wersji zwrotnej: -arse, -erse, -irse).

QUERER (odmienione przez osobę) + bezokolicznik

Odmiana „querer” prezentuje się następująco:

– Yo quiero (ja chcę)
– Tú quieres (ty chcesz)
– Él/Ella/Usted quiere (on/ona/Pan/Pani chce)
– Nosotros/Nosotras queremos (my chcemy)
– Vosotros/Vosotras queréis (wy chcecie)
– Ellos/Ellas/Ustedes quieren (oni/one/Państwo chcą)

Przykłady:

Quiero aprender español. – Chcę uczyć się hiszpańskiego.

Ella quiere viajar a Argentina. – Ona chce podróżować do Argentyny.

Deber – powinno się (obowiązek)

Czasownik „deber” używamy wtedy, kiedy mówimy o obowiązku lub silnej rekomendacji. Dla przykładu:

– Debes estudiar para el examen. (Musisz się uczyć do egzaminu.)

Podobnie jak inne czasowniki modalne, sam czasownik „deber” ulega odmianie przez konkretną osobą, jednak czynność jaką jesteśmy zobligowani zrobić lub powinniśmy wyrażona jest bezokolicznikiem.

DEBER (odmienione przez osobę) + bezokolicznik

Spójrzmy, jak odmieniamy „deber”:

– Yo debo (ja muszę)
– Tú debes (ty musisz)
– Él/Ella/Usted debe (on/ona/Pan/Pani musi)
– Nosotros/Nosotras debemos (my musimy)
– Vosotros/Vosotras debéis (wy musicie)
– Ellos/Ellas/Ustedes deben (oni/one/Państwo muszą)

Przykłady:

Debes estudiar para el examen.  – Musisz się uczyć do egzaminu.
Debemos salir ahora para llegar a tiempo. – Musimy wyjść teraz, żeby być na czas.